Heijplaat is een van de meest bijzondere en authentieke wijken van Rotterdam. Dit historische tuindorp, midden in het havengebied, werd begin twintigste eeuw gebouwd voor de arbeiders van de Rotterdamse Droogdok Maatschappij (RDM). Vandaag de dag vormt Heijplaat een unieke bestemming waar industrieel erfgoed, kunst, monumenten, wandelroutes en sociale geschiedenis samenkomen. Wie op zoek is naar bezienswaardigheden Heijplaat, ontdekt hier een wijk met een sterk eigen karakter en een rijk verleden.

Het RDM-terrein en de sociale geschiedenis

Het RDM-terrein vormt het kloppend hart van Heijplaat en is een van de belangrijkste bezienswaardigheden van de wijk. Ooit werden hier schepen gebouwd en gerepareerd; tegenwoordig is het terrein een levendig gebied met creatieve bedrijven, onderwijs en evenementen. De grote dokken, werkhallen en industriële architectuur maken het verleden van de Rotterdamse haven tastbaar.

Binnen de RDM bestond een duidelijke scheiding tussen blauwe boorden en witte boorden. De blauwe boorden waren de arbeiders die het zware werk uitvoerden, terwijl de witte boorden bestonden uit kantoorpersoneel en leidinggevenden. Deze sociale structuur is nog altijd zichtbaar in de wijk, onder andere in het Jonggezellenhuis, de ligging van woningen en de verschillende toegangen tot het terrein.

De Blauwe Poort

De Blauwe Poort van het RDM-terrein markeert de historische ingang voor de blauwe boorden-arbeiders. Via deze poort betraden dagelijks honderden arbeiders het terrein. De poort is een krachtig symbool van arbeid, gemeenschap en industriële identiteit en behoort tot de meest betekenisvolle bezienswaardigheden Heijplaat.

Kunst en FollyDock Expo 2007

Heijplaat onderscheidt zich door kunst in de openbare ruimte, met een blijvende erfenis van de FollyDock Expo 2007. Deze experimentele tentoonstelling liet meerdere kunstwerken achter die vandaag de dag vaste herkenningspunten zijn binnen de bezienswaardigheden Heijplaat.

Tot deze werken behoren:

• The New Holland Folly (De Lampion) aan de Couzandseweg, een opvallend kunstwerk in een boom dat verbeelding en experiment toevoegt aan het industriële landschap.
• Container Origami bij de kruising Droogdokweg en Eemhavenweg.
• Het Gemaal aan de Arie den Toomweg.

Daarnaast bevindt zich het beeldje bij het Waterschip aan de Victorieuxstraat.

Monumenten en herdenkingsplekken

De bezienswaardigheden Heijplaat omvatten meerdere monumenten die het sociale en menselijke verhaal van de wijk vertellen:

• Het Heijplaat Monument van Marc Legersté (1990), geschonken door de wijkraad ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van het tuindorp en opgenomen in het BKOR-register.
• Het Mei Monument in het Henk Huisman Plantsoen.
• Het monument ter nagedachtenis aan Arno de Korte, die tijdens zijn werk op de Waalhavenweg om het leven kwam.

Religieus erfgoed: uniek in Nederland

Een bijzonder en onderscheidend onderdeel van de bezienswaardigheden Heijplaat is het religieuze erfgoed. Binnen een zeer klein gebied telde Heijplaat vier kerkgebouwen, wat uniek is in Nederland en veel zegt over het sociale en levensbeschouwelijke karakter van het tuindorp.

• Julianakerk (Nederlandse Hervormde Kerk)
  Deze protestantse kerk werd gebouwd in 1930 en stond op de hoek van de Streefkerkstraat en Zaandijkstraat. Het gebouw werd buiten gebruik gesteld in 2007 en in 2017 grotendeels verwoest door brand. De kerk is een belangrijk onderdeel van de religieuze en architectonische geschiedenis van Heijplaat.
• Elimkerk (Gereformeerde Kerk)
  De Elimkerk aan de Alcorstraat behoorde oorspronkelijk tot de Gereformeerde Kerken in Nederland. Het gebouw is inmiddels buiten gebruik en herbestemd, onder andere als woning. Hiermee is de kerk een voorbeeld van hergebruik van religieus erfgoed.
• Sint-Bonifatiuskerk (Rooms-Katholieke Kerk)
  Deze rooms-katholieke kerk aan het Alcorplein werd gebouwd rond 1931 en is sinds 1993 buiten gebruik. De kerk weerspiegelt de katholieke gemeenschap die lange tijd deel uitmaakte van het leven op Heijplaat.
• Hersteld Apostolische Kerk / Apostolisch Genootschap
  Gevestigd aan het Vestaplein, later in gebruik bij het Apostolisch Genootschap. Rond 1989 werd het gebouw herbestemd tot woning. Ook dit gebouw draagt bij aan de unieke religieuze diversiteit van Heijplaat.

Historische plekken en karakteristieke gebouwen

Tot de minder bekende maar betekenisvolle bezienswaardigheden Heijplaat behoren:

• het Quarantaineterrein, een herinnering aan de maritieme gezondheidszorg
• de poort bij het Jonggezellenhuis, verbonden aan het sociale woonverleden van de RDM
• de directiewoning van de RDM aan de Courzandseweg 72
• het Muziekpaviljoen Prinses Beatrix, symbool van het dorpse karakter
• de Koninklijke Roeiers Vereeniging Eendracht, nauw verbonden met de maritieme traditie

Wandelen langs bezienswaardigheden Heijplaat

Heijplaat is bij uitstek geschikt voor een wandelroute langs erfgoed, kunst en water. Tijdens een wandeling ontdek je monumenten, sculpturen, kerkgebouwen, uitzichtpunten op de Heijplaatweg en het RDM-terrein, en groene plantsoenen langs de Maas.

Conclusie

De bezienswaardigheden Heijplaat vormen samen een uitzonderlijk geheel van industrieel erfgoed, kunst, monumenten, religieuze geschiedenis en sociale structuren. Van de Blauwe Poort en het RDM-terrein tot FollyDock-kunstwerken en het unieke kerkencluster: Heijplaat is geen gewone wijk, maar een levende geschiedenis. Voor wie Rotterdam echt wil begrijpen, is Heijplaat een onmisbare bestemming.